Ο κατακτητής του Διαστήματος

Είναι ένας από τους επιστήμονες που καθόρισαν την έρευνα του Διαστήματος και ανέβασαν τη σχετική γνώση σε δυσθεώρητα ύψη. Ο αστροφυσικός ΣταμάτηΣ ΚριμιζήΣ έχει συνδέσει το όνομά του με τις σπουδαιότερες διαστημικές αποστολές του αιώνα.

Οταν ηταν παιδί κοιτούσε τα βράδια τον έναστρο ουρανό στον Βροντάδο της Χίου κι αναρωτιόταν τι να βρίσκεται εκει πάνω. Ποτέ δε φανταζόταν ότι θα ερχόταν στιγμή να «χαρτογραφήσει» ένα μέρος του Σύμπαντος. Και το βράδυ της Ανάστασης, όταν εκτόξευε ρουκέτες σημαδεύοντας τον τρούλο της απέναντι εκκλησίας, ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα έστελνε στο Διάστημα τις τελειότερες «ρουκέτες», οι οποίες θα εκτοξεύονταν από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Πορτρέτο. Ο κ. Κριμιζής στο γραφείο Διαστημικής Ερευνας της Ακαδημίας Ερευνών.

«Μπορώ να πω ότι πραγματοποίησα σχεδόν όλα μου τα όνειρα», λέει ο καθηγητής αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, Σταμάτης Κριμιζής. «Αισθάνομαι ευτυχισμένος γιατί, μαζί με πολλούς άλλους, έχω προσθέσει στη γνώση της ανθρωπότητας. Η γνώση απελευθερώνει, καταπολεμάει δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Τώρα αν με ρωτάτε από πού φαίνονται ομορφότερα τα άστρα, από τη Χίο ή το Κολοράντο, θα σας πω από τη Χίο γιατί εκεί ο ουρανός είναι πιο καθαρός». Γι' αυτό κι έδωσε το όνομα «Χίος» σε έναν κρατήρα του αστεροειδούς «Ερως», που εξερευνήθηκε από το διαστημόπλοιο Near.

Ο επιφανής επιστήμονας, συνεργάτης του Βαν Αλεν που εργάστηκε στο πρόγραμμα της NASA για την πρώτη αποστολή στον Αρη το 1964 (με το «Mariner 4»), είναι ο ίδιος που ως επικεφαλής πολλαπλών επιστημονικών ομάδων, κατασκεύασε όργανα για τα διαστημόπλοια Voyager 1 και Voyager 2, συνεισφέροντας έτσι αποφασιστικά στη μελέτη της Αστρονομίας για τον Δία, το Κρόνο, τον Ουρανό, τον Ποσειδώνα. «Η αποστολή των Voyager ήταν η πιο σημαντική του 20ού αιώνα», σχολιάζει και συνεχίζει: «Του χρόνου, τέτοια εποχή κλείνει 35 χρόνια στο Διάστημα». Αυτήν τη στιγμή το Voyager 1 βρίσκεται 17,7 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη, μέγεθος ασύλληπτο, αν σκεφτεί κάποιος πως η Σελήνη απέχει 384.000 χλμ. από την επιφάνειά της.

Ο κ. Κριμιζής στην Ακαδημία Αθηνών κατέχει την έδρα της Επιστήμης του Διαστήματος και είναι Επόπτης του Γραφείου Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας. Καθισμένος στο γραφείο του, παρακολουθεί τα επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν διαρκώς, μέσα από τον υπολογιστή του. «Ετοιμάζομαι για την αυριανή τηλεδιάσκεψη με τους συνεργάτες μου. Θα πάρουν μέρος από κάθε σημείο της Γης». Τα προγράμματα που «τρέχουν» τώρα είναι το «New Horizons», μία αποστολή προς τον Πλούτωνα, και το «Cassini», ένα διαστημόπλοιο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο από το 2004. «Φέτος τοποθετήσαμε και το πρώτο διαστημόπλοιο σε τροχιά, γύρω από τον Ερμή, το "Messenger".

Voyager 2. Το διαστημόπλοιο (δίδυμος συνταξιδευτής του Voyager 1), που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 14,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη.

Δεν είχε γίνει ποτέ, γιατί ο Ερμής βρίσκεται πολύ κοντά στον Ηλιο κι έχει στην επιφάνειά του θερμοκρασία 426 βαθμούς», συμπληρώνει ο καθηγητής. Μέχρι τώρα έχει ηγηθεί 65 δορυφορικών αποστολών κι έχει ο ίδιος κατασκευάσει όργανα σε περίπου 23 από αυτές. Ο σχεδιασμός, η κατασκευή, ο τεχνικός έλεγχος και η αποστολή στο Διάστημα ολοκληρωμένων δορυφόρων κι επιστημονικών οργάνων που εκτελούν μετρήσεις πάνω στις
 διαστημικές αποστολές της NASA, γύρω από τη Γη, τους άλλους πλανήτες και τον ήλιο, είναι η ειδικότητά του.

Καριέρα γεμάτη αστέρια

Cassini. Το διαστημόπλοιο βρίσκεται εδώ και 7,5 χρόνια σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, μελετώντας τον πλανήτη και τους δορυφόρους του.

Το βιογραφικό του μακροσκελές, όπως και ο κατάλογος με τις θέσεις και τις διακρίσεις που έχει (κατα)λάβει: Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής, επίτιμος πλέον διευθυντής στον Τομέα Διαστήματος του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Johns Hopkins (Τζονς Χόπκινς) των ΗΠΑ, Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος την περίοδο 2006 - 2010, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, είναι μερικές από αυτές. Οχι τυχαία, το 1999 η Διεθνής Αστρονομική Ενωση έδωσε το όνομά του σε έναν αστεροειδή («8323 Krimigis»), ο οποίος βρίσκεται σε ελλειπτική τροχιά, μεταξύ Αρη και Δία.

Το 2002, στο Παγκόσμιο Συνέδριο Διαστήματος, του απονεμήθηκε το Βραβείο Διαστημικής Επιστήμης COSPAR, η ανώτερη τιμή που δίνεται από τη διεθνή διαστημική επιστημονική κοινότητα. Εχει τιμηθεί, επίσης, δύο φορές με το χρυσό μετάλλιο της NASA (1981, 1986) και με διάφορα διπλώματα για εξαιρετική επιστημονική επίτευξη από άλλες Διαστημικές Εταιρείες. Ομως και η Ελλάδα τον τίμησε το 1995 με το Χρυσό Σταυρό του Ταξιάρχη του Φοίνικος. Τα Πανεπιστήμια Αιγαίου, Αθηνών και το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας τον ανακήρυξαν επίτιμο διδάκτορα.

Συνάδελφοι. Ο κ. Κριμιζής με Ρώσους αστροφυσικούς το 1996.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο δέχτηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του, ως πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να εκπονηθεί και να εφαρμοστεί ένα στρατηγικό σχέδιο, με ορίζοντα δεκαετίας, ώστε να δοθεί, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας ώθηση στην ανάπτυξη.

Επίσης, είναι σαφής η θέση που έχει διατυπώσει κατά καιρούς για την «επιδημία αναξιοκρατίας» που «σαρώνει» την Ελλάδα και στην οποία βρίσκεται αντιμέτωπος. «Δεν ξέρω κανέναν αποτυχημένο Ελληνα στο εξωτερικό. Εδώ βρίσκεις άτομα σε θέσεις κλειδιά που δεν έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν τις ευθύνες της θέσης του ούτε έχουν φιλοδοξία να ενεργήσουν για το καλό της πατρίδας». Ονειρο του 73χρονου καθηγητή είναι να κατασκευάσει ένα διαστημόπλοιο που θα πλησιάσει τον Ηλιο. «Το επιδίωκα 35 χρόνια και πριν από λίγες εβδομάδες το Κοινοβούλιο των ΗΠΑ ενέκρινε 52 εκατομμύρια δολάρια για να ξεκινήσει το πρόγραμμα στο εργαστήριο μου. Το 2018 θα γίνει η εκτόξευση».

Messenger. Το διαστημόπλοιο Messenger, το οποίο βρίσκεται εδώ και 9 μήνες σε τροχιά γύρω από τον Ερμή, μελετώντας τον πλησιέστερο στον Ηλιο πλανήτη.

ΕΥΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ

ΦΩTOΓΡAΦIEΣ: ΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
www.takisspyropοulos.com